Οι άγνωστοι εκτελεσθέντες της πρωτομαγιάς του 1944 - Στρατηγός Κρεχ - Καισαριανή - Αντίποινα - Παπαδόγγονας

Αγαπητοί φίλοι καλώς ήλθατε και πάλι στο blog μου,
κάθε χρόνο την πρωτομαγιά η συζήτηση αναπόφευκτα πηγαίνει στους 200 εκτελεσμένους από τους ναζί στην Καισαριανή.

Είναι μια ανάμνηση εξαιρετικά οδυνηρή αλλά τα χιτλερικά αποσπάσματα είναι ούτως ή άλλως καταγεγραμμένα στην συνείδησή μας ως μια απ τις πλέον εφιαλτικές δυνάμεις που έδρασαν ποτέ στη χώρα μας.

Υπάρχει ένας αστερίσκος όμως που σπανίως συζητάμε. Την πρωτομαγιά του '44 δεν εκτελέστηκαν μόνο 200 Έλληνες κομμουνιστές από τους ναζί. Εκτελέστηκαν και άλλοι 100 από Έλληνες, τα γνωστά εθελοντικά σώματα ή τάγματα ασφαλείας. Κι ακόμα χειρότερα; Οι εκτελέσεις αυτές έγιναν αυτοβούλως, χωρίς να διαταχθεί κανένας από τους Γερμανούς.



Μια αναζήτηση τόσο στη βιβλιοθήκη μου όσο και στο internet με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι πουθενά δεν υπάρχουν συγκεντρωμένα τα στοιχεία αυτών των 100 και οι λεπτομέρειες των εκτελέσεων τους. Έτσι αποφάσισα να τα συλλέξω και να τα παρουσιάσω.

Στο βιβλίο του Χέρμαν Φρανκ Μάγερ, "Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα" ο συγγραφέας είχε καταπιαστεί με το θέμα. Αφού περιγράφει αναλυτικά την αντάρτικη επίθεση στην αυτοκινητοπομπή του στρατηγού Κρεχ στη θέση Γκαγκανιά λίγο έξω απ'τους Μολάους, αναφέρει τα εξής σχετικά με τον Παπαδόγγονα:


Η πηγή που επικαλείται ο Μάγερ είναι η δίκη VII στην Νυρεμβέργη. Το πλήρες κείμενο από τα πρακτικά της δίκης είναι το παρακάτω:

Felmy: The liaison officer of the Corps Headquarters to Colonel Papagondonas, Captain Dietl, reported to me a number of 100 shot by the Greeks. I am very sure that I recollect that correctly. These were shot near Tripolis on the Peloponnes where the staff of Papagondonas was located. No shootings were carried out by the troops of the LXVIIIth Corps in Athens. I am in no position to clear up this discrepancy in figures authoritatively.

Q: In your opinion, what caused Colonel Pagondonas to have 100 men shot for the Murder of General Krech and his escort?

A: I said just now that Papagondonas' staff was located near Tripolis on the Peloponnes. In the same area there was also located the staff of the 41st Fortress Division which had, up to then, been led by General Krech. The close proximity in which the two staffs fund themselves had led to close military and tactical cooperation. A number of minor problems, such as equipment, training, etc., had to be discussed and considered. I can quite well imagine that Colonel Papagondonas had discussed these problems with General Krech. Furthermore, the Fortress Division had constantly occupied the coastal sectors, and these coastal sectors, or rather the rear strong points, were supported to a great extent by the volunteer units of Colonel Papagondonas. These units led each other and supported each other. I know of a number of fights which took place where parts of the Fortress Division used the volunteer units. Thus I can explain and can well imagine how Colonel Papagondonas and his staff felt about this attack against General Krech; they also realized that their own security of these units of the fortress which were so closely allied to the Fortress Division. There might also be some other human factors which played apart in this decision; I don't know.

Άρα ο Φελμύ μας λέει ότι μέσω του συνδέσμου του είχε μάθει για 100 εκτελέσεις έξω από την Τρίπολη ως αντίποινα για την επίθεση. Εξηγεί και γιατί πιστεύει πως ο Παπαδόγγονας προέβη σε αυτά τα αντίποινα, αν παρ'ελπίδα υπάρχουν άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ότι οι ταγματασφαλίτες βοηθούσαν ενεργά τους ναζί , δρούσαν μαζί τους, γνωρίζονταν προσωπικά κ.ο.κ.

Τρίπολη:
Μια αναζήτηση για εκτελεσθέντες της πρωτομαγιάς στην Τρίπολη με οδήγησε στις παρακάτω πληροφορίες: "ο τουφεκισμός 39 πατριωτών από την Αρκαδία και Μεσσηνία στο ρέμα του ναού του Αϊ-Θανάση (τοποθεσία που βρίσκεται ανάμεσα στις φυλακές και στο 11ο Σύνταγμα Πεζικού) έγινε τα χαράματα της πρωτομαγιάς του 1944. Οι πατριώτες που οδηγούντο στους τόπους της θυσίας είτε προήρχοντο από τις φυλακές, είτε κρατούνταν στα υπόγεια του Δικαστικού Μεγάρου Τρίπολης, είτε είχαν συλληφθεί τυχαία στις περιοχές όπου εκδηλωνόταν αντιστασιακή δράση μετά από διαταγές της γερμανικής διοίκησης."(πηγή arcadians.gr).

Πράγματι στην Τρίπολη υπάρχει μνημείο εκτελεσθέντων πίσω απ'το νεκροταφείο. Κατέγραψα τα ονόματα από το μνημείο στην λίστα που ακολουθεί στο τέλος.

Καλαμάτα:
Στο βιβλίο "Μεσσηνιακό Βιογραφικό Λεξικό" του Νίκου Καράμπελα, μια σπάνια έκδοση του 1962 από τον Καλαματιανό εκδοτικό οίκο Νέστωρ ο συγγραφέας όχι μόνο είχε καταγράψει τους εκτελεσμένους στην Καλαμάτα αλλά και κάποιους από αυτούς της Τρίπολης. Έτσι μπόρεσα να συμπληρώσω κάποια στοιχεία ακόμη στη λίστα αλλά και να διασταυρώσω τα ονόματα που είναι γραμμένα στο μνημείο του Άη Θανάση. Κάποια ονόματα που αναφέρει ο Καράμπελας αλλά δεν υπάρχουν στο μνημείο, τα καταγράφω χωριστά στο τέλος. Σε όσα ονόματα συμφωνούν συμπλήρωσα τα επιπλέον βιογραφικά στοιχεία.

Μελιγαλάς:
Στον πέμπτο τόμο του βιβλίου του Φοίβου Γρηγοριάδη για το αντάρτικο υπάρχει η εξής αναφορά:

Προσέθεσα τα ονόματα στη λίστα.

Εκτελεσθέντες στην Τρίπολη:


1. Αναγνωστόπουλος Γεώργιος

2. Βογόπουλος Παναγιώτης

3. Γράμπας Παναγιώτης από την Ανθεια, ετών 44.

4. Γκίνης Αθανάσιος

5. Διαμαντόπουλος Κωνσταντίνος

6. Δούσης Γεώργιος Στυλ., αγρότης από τη Σπερχογεία

7. Θεοδωρακόπουλος Κωνσταντίνος

8. Καποθανάσης Κωνσταντίνος Γ., αγρότης από την Πολίχνη 
Μεσσήνης, ετών 27.

9. Κατσαφάρας Παναγιώτης

10. Κουλαμπά Ελένη Κ., οικοκυρά από το Χαρακοπιό, ετών 32

11. Κουτροδήμος Βασίλειος

12. Κωνσταντόπουλος Γεώργιος

13. Λεχούρης Κωνσταντίνος υπάλληλος ανθρακωρυχείου από την Κόρινθο, κάτοικος Χωματερού Πυλίας, ετών 49.

14. Ματθαιόπουλος Παναγίωτης Νικ., έμπορος από το Χαρακοπιό, ετών 54.

15. Μεϊντάνης Κωνσταντίνος

16. Μιχαλοπούλου Καίτη

17. Μουλατσιώτου Βάσω Β., αγρότισσα από το Χωματερό Πυλίας, κάτοικος Χαρακοπιού, ετών 44.

18. Μπαγατέλας Αντώνης Γ., αγρότης από τη Λογγά, κάτοικος Φαλάνθης, ετών 38

19. Μπέλια Γεωργία

20. Πιλαντέρης Γιάννης Ανδρ., αγρότης από το Χωματερό Πυλίας, κάτοικος Χαρακοπιού, ετών 30.

21. Μιστριώτης Κωνσταντίνος

22. Ντόκολας Κωνσταντίνος

23. Παπαδόπουλος Δημήτριος

24. Σμυρνιός Κωνσταντίνος Παν., λιμενεργάτης από την Καλαμάτα, ετών 27.

25. Σμυρνιός Παναγιώτης Στ., μανάβης από τη Μεσσήνη, ετών 29.

26. Σταθάς Κωνσταντίνος

27. Σταθόπουλος Δημήτριος

28. Στασινόπουλος Γιάννης Δημ., αγρότης από το Αριοχώρι, ετών 56.

29. Σοφρωνάς Νίκος Δημ., απόφοιτος Πρ. Λυκείου από την Καλαμάτα, ετών 25.

30. Ταβουλαρίδης Πέτρος δημοδιδάσκαλος από τα Τσέρια, κάτοικος Καλαμάτας, ετών 66.

31. Τσαγκλής Κωνσταντίνος

32. Τσαγκλής Νίκος

33. Τσιλιβαράκος Γιάννης

34. Φωτεινάκης Νίκος

35. Χαμοδράκας Γιάννης

36. Χατζημπαλάσης Εμμανουήλ

37. Χαρίτος Γεώργιος

38. Χαρίτος Αναστάσιος

39. Χριστόπουλος Χρήστος Νικ., αγρότης από τη Φαλάνθη Πυλίας, ετών 57

40. Άγνωστος

Εκτελεσθέντες την Καλαμάτα

41. Γκιούλος Παναγιώτης Ι., χωροφύλακας από το Νερόμυλο, ετών 32.

42. Ζαγαρέλος Παναγιώτης Μιχ., κουρέας από την Καλαμάτα, ετών 22. 

43. Κουράκλης Πέτρος Ιωάν., ηλεκτροτεχνίτης από την Καλαμάτα, ετών 23.

44. Καλαμάτα Βασιλική Κ., ράφτρια από την Καλαμάτα, ετών 34.

45. Κατσίβας Βασίλειος Ηλ., αγρότης από το Νερόμυλο Πυλίας, ετών 30.

46. Κατσαπάρας Παναγιώτης Γ., αγρότης από τη Χρυσοκελλαριά Πυλίας, ετών 20. 

47. Κράνιας Παναγιώτης Ι., μικροπωλητής από το Βασιλίτσι, ετών 32. 

48. Καραμπάγιας Βασίλειος Γ., εργάτης από το Καρτερόλι Μεσσήνης, ετών 28. 

49. Καρβελάς Κυριακούλης Κ., ετών 19. 

50. Λιακοπούλου Αγγελική Δημ., οικοκυρά από τους Γαργαλιάνους, ετών 26.

51. Λαζάρου Ιωάννης Αρτεμ., δημοδιδάσκαλος από το Λαδά Αλαγονίας, κάτοικος Καλαμάτας, ετών 37

52. Λυμπερόπουλος Κώστας Ευσταθ., αγρότης από το Νιοχώρι Μεσσήνης, κάτοικος Καλαμάτας, ετών 22.

53. Μαζαράκης Στάθης Β., αγρότης από του Δάρα Πυλίας, ετών 
33.

54. Μαχαίρας Δημήτριος Κ., ζαχαροπλάστης από το Γεωργίτσι, κάτοικος Καλαμάτας, ετών 30.

55. Μέλος Κώστας Μιχ., εργάτης από τη Μεσσήνη, ετών 16. 

56. Πατριαρχέας Δημήτριος Ι., υποκελευστής Λ.Σ. από την Καλαμάτα, ετών 27. 

57. Παπούλιας Αναστάσιος Π., εργάτης από την Καλαμάτα, ετών 23. 

58. Παρασκευάς ή Παρασκευόπουλος Περικλής Π., καραγωγέας από τη Θουρία, ετών 54. 

59. Πέτρου Σοφία Πέτρ., καθηγήτρια Γαλλικής από τη Θεσσαλονίκη, κάτοικος Καλαμάτας, ετών 30. 

60. Πολίτης Χρήστος Γ., αγρότης από το Νερόμυλο Πυλίας, ετών 23. 

61. Σαρδελάς Κούλης Κ., καπνεργάτης από την Καλαμάτα, ετών 20. 

62. Σπάλας Ιωάννης Παν., βοηθός σοφέρ από τη Νέα Κορώνη, κάτοικος Καλαμάτας, ετών 25. 

63. Σπυρόπουλος Ιωάννης Αναστ., αγρότης από τη Ζάχα Ολυμπίας, κάτοικος Καρποφόρας Πυλίας, ετών 52. 

64. Σταθόπουλος Δημήτριος Γ., αγρότης από το Αριοχώρι Καλαμάτας, ετών 40. 

65. Ταμπακόπουλος Ηλίας Νικ., ηλεκτρολόγος από την Κορώνη, κάτοικος Καλαμάτας, ετών 27. 

66. Τσιμόγιαννης Παναγιώτης Νικ., εργάτης από την Καλαμάτα, ετών 25. 

66. Χανδρινός Κώστας Νικ., φοιτητής από την Καλαμάτα.

67. Γιώργος Στρατηγόπουλος από την Πελεκανάδα

68. Δημήτριος Ι. Πατριαρχέας υπαξιωματικός του Λιμενικού 27 ετών

69. Άγνωστος

70. Άγνωστος

Εκτελεσθέντες στον Μελιγαλά:

71. Ξιάρχου Ασπασία από το Ζέζα (ΕΠΟΝίτισσα 18 ετών)

72. Δημητρακόπουλος Θανάσης από το Ζέζα

73. Χρήστος Καμαρινόπουλος από τη Μερόπη

74. Άγνωστος

75. Άγνωστος

76. Άγνωστος

77. Άγνωστος

78. Άγνωστος

79. Άγνωστος

80. Άγνωστος


Δυστυχώς δεν κατέστη ακόμα δυνατό να εντοπιστούν τα ονόματα και ο τόπος εκτέλεσης των τελευταίων 20 από τους 100. Σας παρακαλώ αν έχετε πληροφορίες σχετικά, επικοινωνήστε μαζί μου.





Ονόματα μή διασταυρωμένα από το βιβλίο του Καράμπελα


Βασιλόπουλος Γεώργιος Σπ., κτηματίας από την Χρυσοκελλαριά, ετών 56.

Βέργης Γεώργιος Παν., αγρότης από τις Πετριάδες Πυλίας, ετών 26

Θεοδωρόπουλος Παναγιώτης Θ., αγρότης από το Χωματερό Πυλίας, ετών 40

Πιλαντέρης Γεώργιος Ανδρ., αγρότης από το Χωματερό Πυλίας, κάτοικος Χαρακοπιού, ετών 21.

Πιλαντέρης Νίκος Ανδρ., αγρότης από το Χωματερό Πυλίας, κάτοικος Χαρακοπιού, ετών 23.